OKA-NQATHA UTHETHE NGOBUME BENDLELA BEPHONDO

UMphathiswa weSebe lezoThutho noKhuseleko loluntu eMpuma Koloni, uXolile Nqata, uthe inguqulelo kufuneka ibe sembindini xa kujongwa izisombululo kwintaphane yemingeni eyayanyaniswa neziseko zophuhliso lweendlela ephondweni.

Ebethetha ngethuba eqala indibano yeentsuku ezimbini yesebe yophando ngezothutho eGqeberha, ayichaze njengenyathelo lokuqala lokusondeza amaziko ophando kurhulumente.

UNqata uthe oku kukuqinisekisa ukuba imigaqo-nkqubo nezicwangciso zikarhulumente zisekelwe kuphando.

Uthe ngenxa yemicelimngeni emininzi enxulumene neziseko ezingundoqo, ukuqaliswa kufuneka kube ngundoqo “wokufumana izisombululo” zokulungiswa kweendlela, nezisombululo zokuphumeza inkqubo yothutho lukawonke-wonke ehlangeneyo, efikelelekayo, efikelelekayo kweli phondo.

UNqata uthi uyakwamkela ukucinga okunzulu kule miba, watsho esithi lixesha lokuva ukuba yintoni le bayenzayo engalunganga, nokuba makwenziwe ntoni ukulungisa le meko.

“Ukulungiswa kweziseko zophuhliso lweendlela zethu nolwakhiwo lusekelwe kwimithombo yoncedo ekhoyo nengekho ninzi,” utshilo.

UMphathiswa uxelele oonondaba ukuba basebenza phantsi kwemeko yezemali enyanzelwayo.

UNqatha uchaze le simpoziyam njengenyathelo lokuqala, elidibanisa abaqulunqi bomgaqo-nkqubo, abaphandi, iinkokeli zoshishino, kunye nabachaphazelekayo ukuze bangene kwiingxoxo ezibonisa ukuqonda ngemingeni engundoqo yezothutho namathuba kwiphondo.

Ethetha ngobume bendlela ephondweni nakwingxelo yeSAHRC, uNqatha uzamkele iziphumo nezindululo.

Ingxelo yeSAHRC ikhutshwe ngonyaka kwaye iqaqambise izikhalazo nemicelimngeni abajongene nayo abantu abahlala eMpuma Koloni ukuze bakwazi ukufikelela ezikolweni nakwiikliniki, ingakumbi ezilalini nangexesha elibi lemozulu.

“Le ngxelo ifumanise ukuba iindlela zethu azikho mgangathweni kwiindlela zakwamanye amaphondo malunga neendlela ezingaphezulu. Sijonge kwi-10% (iindlela ezihamba phezulu) eMpuma Koloni xa kuthelekiswa ne-25% yamanye amaphondo.”

Ingxelo ye-SAHRC indulula ukuba unondyebo wephondo kufuneka ajonge iindlela ezizezinye zengeniso ukuvelisa inkxaso-mali eyongezelelweyo yeziseko ezingundoqo zendlela ngeendlela ezinjengokurhafisa iindlela ezithile zezithuthi zendlela.

“Isebe lezothutho kuzwelonke kufuneka likhawulezise ukuphunyezwa kweFRMP) eMpuma Koloni, ligxininise ekuhlaziyeni iindlela zikaloliwe esele zikho nokuphuhlisa unxibelelwano olutsha, ukusebenzisana noTransnet namanye amaqumrhu afanelekileyo ukuqinisekisa ukuba iziseko zoololiwe ziyaphuculwa ngendlela exhasa imisebenzi yezoqoqosho kwingingqi, ingakumbi kwezolimo nokuvelisa.

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *